Η Δονούσα

Μακριά από τους πιεστικούς ρυθμούς της μαζικής μετακίνησης, η Δονούσα είναι ένας πραγματικός παράδεισος για αυτούς που θέλουν να χαρούν τη φύση και να βιώσουν την αυθεντικότητα που διασώζεται στον τόπο και στους κατοίκους, κόντρα στο ρεύμα που επικρατεί στα πολύβουα τουριστικά θέρετρα. Η ζωή στη Δονούσα έχει μια ηρεμία και μια απλότητα που γοητεύει και ξεκουράζει τους επισκέπτες.

Η Δονούσα είναι το βορειότερο νησί των Μικρών Ανατολικών Κυκλάδων, του νησιωτικού συμπλέγματος μεταξύ Νάξου, Ίου και Αμοργού που περιλαμβάνει την Ηρακλειά, τα Κουφονήσια και τη Σχοινούσα. Έχει επιφάνεια 13 τετραγωνικά χιλιόμετρα και 160 μόνιμους κατοίκους, που ασχολούνται με την αλιεία, την κτηνοτροφία και, τα τελευταία χρόνια, με τον τουρισμό.

Πρωτεύουσα και κέντρο της τουριστικής ζωής του νησιού είναι η Δονούσα ή Σταυρός, πανέμορφος οικισμός με αυθεντικό κυκλαδίτικο χρώμα, κτισμένος σε έναν απάνεμο κόλπο στις νοτιοδυτικές ακτές, όπου βρίσκεται και το λιμάνι , καλά προφυλαγμένο από τους βοριάδες του Αιγαίου. Τον οικισμό στολίζει ο ναός του Τίμιου Σταυρού, (του 1902), κατάλευκο κτίριο λιτής αρχιτεκτονικής του 1902, με μπλε τρούλο και ένα καμπαναριό πραγματικό στόλισμα.

Ο Σταυρός διαθέτει όσα χρειάζονται οι επισκέπτες για μια άνετη και ευχάριστη διαμονή, ενώ για τους ιδιοκτήτες σκαφών ο μικρότερος μόλος στο εσωτερικό του λιμανιού, προσφέρει ασφαλές αγκυροβόλιο.

Δίπλα στο λιμάνι βρίσκεται μία από τις ωραιότερες παραλίες του νησιού, με ψιλή άμμο, του Σταυρού.

Σε ύψωμα ανατολικά του Σταυρού, δεσπόζουν οι «δίδυμες» εκκλησίες της Παναγίας και του Αγίου Ιωάννη, ένα ιδιότυπο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα όπου οι δύο βασιλικές ενώνονται κάτω από ένα μικρό καμπαναριό.

Ο κεντρικός δρόμος του νησιού συνδέει τον Σταυρό με τους άλλους τρεις οικισμούς την Μεσσαριά, τo Μερσίνι και την Καλοταρίτισσα στα βόρεια. Στο Μερσίνι θα συναντήσετε αιωνόβιο πλάτανο και πηγή με τρεχούμενα νερά, που αποτελούν σπάνιο θέαμα στις Κυκλάδες, κοντά στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας με την υπέροχη θέα.

Ιστορία

Η Δονούσα που στην αρχαιότητα ονομαζόταν Δόνουσα η Δονουσία, κατοικήθηκε από την προϊστορική εποχή. Ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή Βαθύ Λιμενάρι έφεραν στο φως ερείπια Γεωμετρικού οικισμού που είχε κτισθεί πάνω στα απομεινάρια παλαιότερου οικισμού της εποχής του Χαλκού. Την Ρωμαϊκή περίοδο υπήρξε τόπος εξορίας και τον Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε σαν καταφύγιο των πειρατών.

Το γεγονός ότι οι κάτοικοί της έμαθαν για την έκπτωση του Όθωνα, 14 χρόνια αργότερα, κατά την διάρκεια της επίσκεψης του βασιλιά Γεωργίου του Α΄, δείχνει πόσο απομονωμένα ήταν τα νησιά της άγονης γραμμής εκείνη την εποχή. Το νησί έχει ήδη κατοικηθεί από τη γεωμετρική εποχή, όπως μαρτυρούν τα ευρήματα από τη τοποθεσία Βαθύ Λιμεναρίου (ανατολική πλευρά έναντι της Αμοργού). Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν εκεί από το 1968 ως το 1972, έδειξαν ότι υπήρχε οικισμός, που κατά το κύριο μέρος του σήμερα έχει καταποντιστεί. Εκεί βρέθηκε αρκετά μεγάλος αριθμός κεραμικών και χάλκινων αγγείων, τόσο λατρευτικών όσο και καθημερινών πίθων κ.α. της μέσης γεωμετρικής εποχής. Ακόμη, αγγεία με γεωμετρικά σχέδια και ανθρώπινες μορφές, που κοσμούν σήμερα το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου.