Η Αντίπαρος

Λουσμένη στο εκθαμβωτικό φως του αιγαιοπελαγίτικου ήλιου και πλαισιωμένη από χρυσαφένιες αμμουδιές, η Αντίπαρος είναι ένα καλοκαιρινό θέρετρο ιδανικό για γαλήνιες και ήσυχες διακοπές, και ταυτόχρονα ένας τόπος διεθνώς φημισμένος λόγω του συναρπαστικού σπηλαίου του, που είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα όλων των Κυκλάδων.

Προικισμένο με απόλυτη φυσική ομορφιά, το νησί της Αντιπάρου είναι γεμάτο με χρυσαφένιες αμμουδιές, κρυστάλλινα πεντακάθαρα νερά και κατάφυτα τοπία γεμάτα από κέδρους, που σίγουρα θα αιχμαλωτίσουν τη ματιά, την ψυχή και την καρδιά κάθε επισκέπτη.

Η Αντίπαρος βρίσκεται στο κέντρο του νησιωτικού συμπλέγματος των Κυκλάδων, σε κοντινή απόσταση από την Πάρο, τμήμα της οποίας αποτελούσε πριν χωριστεί λόγω γεωλογικών ανακατατάξεων στο χώρο του Αιγαίου.

Κύριος οικισμός και λιμάνι του νησιού είναι η Αντίπαρος ή Κάστρο, στις βόρειες ακτές. Εδώ, οι πλακόστρωτοι δρόμοι, τα ασβεστωμένα στενά, τα λουλουδιασμένα σπίτια και οι άπειρες αποχρώσεις του γαλάζιου της θάλασσας συνθέτουν μια εικόνα που μαγεύει κάθε επισκέπτη.

Η Αντίπαρος έχει έκταση 35 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αριθμεί περίπου 1000 κατοίκους. Στην αρχαιότητα ήταν γνωστή ως Ωλίαρος (δασώδες νησί) και ήταν όντως κατάφυτη. Μια άγνωστη όμως καταστροφή άλλαξε τη μορφολογία του νησιού.

Το χωριό Αντίπαρος, η ομώνυμη πρωτεύουσα του νησιού, απλώνεται γύρω από το επιβλητικό κάστρο, προσφέροντας μια μοναδική θέα. Οι πλακόστρωτοι δρόμοι, τα ασβεστωμένα στενά, τα λουλουδιασμένα σπίτια και η μεγάλη πλατεία με τον ευκάλυπτο, συνθέτουν μια απαράμιλλη εικόνα. Οι οικισμοί του Αγίου Γεωργίου και του Σωρού είναι πολύ όμορφοι. Ειδικότερα, ο 'Aγιος Γεώργιος έχει υπέροχη θέα στη θάλασσα και το ακατοίκητο νησί Δεσποτικό.

Δυτικά της Αντιπάρου βρίσκονται τρία μικρά, ακατοίκητα σήμερα, νησιά που παρουσιάζουν μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον: Το Δεσποτικό, το Τσιμιντήρι και το Στρογγυλό. Η αρχαιολογική σκαπάνη, στο νησάκι Δεσποτικό, έφερε στο φως τμήματα ενός αρχαίου ναού των κλασικών χρόνων, ένα αρχαϊκό δωρικό κιονόκρανο, μαρμάρινα τμήματα κτιριακών συγκροτημάτων, ειδώλια αλλά και πλήθος από αντικείμενα. Αν και ακατοίκητο στη σύγχρονη εποχή, το Δεσποτικό γνώρισε ημέρες δόξας και έντονης ανθρώπινης παρουσίας και συνδέεται στενά με τον Κυκλαδικό Πολιτισμό και την ιστορική εξέλιξη του Αιγαίου.

Το Δεσποτικό και το Στρογγυλό είναι δύο νησιά με παρθένα φύση και προστατευόμενα είδη. Για το λόγο αυτό περιλαμβάνονται στο δίκτυο Natura 2000.

Η ιστορία

Πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Φοίνικες και κατά την αρχαιότητα λεγόταν "Ωλίαρος". Ως Αντίπαρος αναφέρεται πρώτη φορά το 13ο αιώνα μ.Χ. παρά το γεγονός ότι το όνομά της είναι αρχαίο. Αντίπαρος ήταν το όνομα ενός από τους 50 γιους του Αίγυπτου, ο οποίος δολοφονήθηκε από τη σύζυγό του Κριτομύθεια, μία από τις 50 Δαναΐδες.

Κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων το νησί υπέφερε από πειρατείες οι οποίες συνεχίστηκαν μέχρι και τους Μεσαιωνικούς Χρόνους. Το 1207 το νησί κατακτήθηκε από τον ανιψιό του Δόγη της Βενετίας, Μάρκο Σανούδο.

Στις αρχές του 15ου αιώνα η Αντίπαρος υποχρεωνόταν κάθε χρόνο να δίνει στο Δουκάτο της Νάξου 30 κωπηλάτες, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρέπει να ήταν πυκνοκατοικημένη. Στα μέσα του 15ου αιώνα ο Βενετός Λορεντάνο, ο οποίος είχε παντρευτεί την Μαρία Σομμαρίπα που είχε πάρει προίκα την Αντίπαρο, έχτισε το κάστρο στο νησί για να του προσφέρει ασφάλεια. Οι πειρατικές επιδρομές συνεχίστηκαν, στη συνέχεια το νησί υπέστη μεγάλη καταστροφή από τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα.

Το 1537 το νησί, όπως και οι υπόλοιπες Κυκλάδες, πέφτει στα χέρια των Τούρκων και παραμένει υπό την κατοχή τους μέχρι το 1770, όταν φτάνει στο νησί ο ρωσικός στόλος των αδελφών Ορλόφ. Το 1774 πέφτει πάλι στα χέρια των Τούρκων, παίρνει μέρος στην επανάσταση του 1821 και το 1830 ενώνεται με την Ελλάδα. Οι λεηλασίες, οι καταστροφές και οι σφαγές ήταν η μοίρα των κατοίκων του νησιού στη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων που περνούσε από τον έναν κατακτητή στον άλλον. Παρ' όλα αυτά στο νησί λειτουργούσε γυμνάσιο, στο οποίο πήραν την πρώτη τους μόρφωση πολύ σπουδαίοι άνθρωποι, όπως ο Νεόφυτος Μαυρομάτης, Δεσπότης Ναυπάκτου, και ο διάκονος Ανανίας, ένας από τους μεγαλύτερους δασκάλους του Έθνους.